Hayal kurmak ya da bir şeyleri taklit etmek küçük çocukların dünyasının önemli bir parçasıdır. Bu davranışlar en fazla oyun etkinliklerinde gözlemlenir. Drama çocukların çevrelerini keşfetmelerini sağlarken, muhakeme ve problem çözebilme gibi zihinsel becerilerin gelişmesini de destekler. Farklı drama etkinlikleri içinde çocukların dil gelişimi de artar.
Sosyal ve duygusal davranışlar, planlama ve sorumlulukları kabul etme gibi işbirliği gerektiren durumlar oyun sürecinde gelişir. Çocuk duygu ve düşüncelerini drama yoluyla ifade eder. Çocuk drama yoluyla kendini tanır.
Dramatik etkinlikler çocukları farklı rollere ve farklı bir etkinliğe katarken, motor gelişimi için elverişli durumlar sağlar. Yaratıcı drama etkinlikleri için yaratılan araç-gereçler çocukların küçük kas becerilerini geliştirir. Araçlar ve materyaller, farklı kaynaklarla oluşturulan deneyimler çocukların estetik beğenilerini geliştirmek için olanaklar sağlar.
Dramatik deneyimlerin uygun öğrenme sağlayabilmesi için, dikkatlice planlanan çevreye ve uygun seçilen etkinliklere gereksinim vardır.
Dramatik Oyun ve Rol Oyunu
Dramatik oyun çocuk tarafından başlatılır. Dramatik oyun çok iyi bir planlamayla ve yaratıcı çevre ile desteklenebilir. Çeşitli araçlar taklit oyunlarını destekler.
Örnekler:
Postacı;
Postacı çantası, posta kutusu, mektup, paket
İtfaiyeci;
Hortum, itfaiye arabası, merdiven, şapka
Bakkal/ Manav;
Önlük, sepetler, oyuncak para, yazar kasa, konserve yiyecekler ve kutular, alışveriş çantaları ve el arabası
Fırıncı;
Tava, önlük, oklava, kaşıklar, kâseler, kurabiye kalıpları, şapka
Öğrenme çevrelerinin içinde bir giyinip, süsleme köşesi geliştirin. Bir ayna, çeşitli giysiler ve tuvalet masası sağlayın. Bu köşeye kutular, alışveriş çantaları ve bavul ekleyin. Hedefler ve konulara eşlik etmeleri için köşeye değişik malzemeler ekleyin.
Evcilik köşesi rol oyunu için fırsatlar sağlar.
Evcilik köşesinde şunlar bulunabilir.
• Lavabo, raflı dolap, fırın ve buzdolabı, sandalyeler, masanın yer aldığı mutfak
• Oturulacak rahat bir yer, kitaplar, gazeteler, dergilerinde yer aldığı oturma odası
• Giysiler, sandık ve oyuncak bebek beşiği ile yatak odası
Oyuncaklar (etnik) yöresel karakterler gösteren giysilerle ve farklı ölçülerde olabilir.
Çeşitli araçlar dramatik oyunu teşvik edebilir.
Örnekler; Daktilo, eski fotoğraf makinesi, tamir araçları, saatler, süreölçer, el feneri, evrak çantası, süpürge, paspaslar, çöp kutusu, plastik yiyecekler, adres defteri, telefon rehberi, haritalar, pusula.
Rol oyunları için uygun bir blok köşesi tercih edilir. Çeşitli inşa malzemeleri gibi bir birinin içine girebilen parçalı bloklar sağlayın. Yönlendirmek için yapı aksesuarları ekleyin. Arabalar, kamyonlar, uçaklar, trafik işaretleri, artık malzemeler, hayvanlar ve mobilyalar gibi aksesuarlar ekleyebilirsiniz. Rol oyunları için uygun hareket ve inşaat yapılabilecek açık alanlar hazırlayın.
Yaratıcı Drama
Yaratıcı drama, bir olayın, nesnenin ya da hikâyenin çocuklar tarafından duygu ve düşüncelerini katarak, yeniden biçimlendirerek, canlandırma sürecidir. Dramatik canlandırmalar içinde yeniden anlatılan hikâyeler yaratıcılık, anlama, düzen, dil ve dinleme becerilerini geliştirir.
Parmak oyunları yaratıcı dramanın yapılmasını cesaretlendirmek için kullanılabilirler. Araç gereçler yaratıcılığı uyarmak için mutlaka sağlanmalıdır.
Önerilen parmak oyunları:
Beş Küçük Maymun
Beş küçük maymun yerde oynuyor,
Biri kaçtı ve dört kaldı.
Dört küçük maymun bir ağaçta gürültü yapıyor,
Biri kaçtı ve sonra üç maymun kaldı.
Üç küçük maymun hayvanat bahçesinde yaşıyor,
İçlerinden biri kaçtı ve sonra iki kaldı.
İki küçük maymun güneş altında oturuyor,
Biri kaçtı ve sonra biri kaldı.
Bir küçük maymun hepsi ayrılınca yalnız kaldı,
Oda kaçtı ve şimdi hepsi geri geldi.
Betty Ruth Baker
Araçlar: Kese kağıtlarından kuklalar yapın.
Hayvanat Bahçesindeki Maymunlar
Bir kahverengi maymun hayvanat bahçesinde yaşıyor,
İşte diğeri geldi ve şimdi iki maymun oldu.
İki kahverengi maymun ağaçta oturuyor,
İşte diğeri geldi ve şimdi üç maymun oldu.
Üç kahverengi maymun dışarıda oynuyor,
İşte diğeri geldi ve şimdi dört maymun oldu.
Dört kahverengi maymun atlıyor ve zıplıyor,
İşte diğeri geldi ve şimdi beş maymun oldu.
Beş kahverengi maymun hayvanat bahçesinde oynuyor,
Beş kahverengi maymun size bakıyor.
Betty Ruth Baker ,Araçlar: Kuklalar yapın.
Beş Küçük Yavru Kedi
Beş küçük kedi yavrusu dışarıda oynuyor,
İçlerinden biri kaçtı ve sonra dört kedi yavrusu kaldı.
Dört küçük kedi yavrusu benimle oynuyor,
İçlerinden biri kaçtı ve sonra üç yavru kedi kaldı.
Üç küçük kedi yavrusu sizinle oynuyor,
İçlerinden biri kaçtı ve sonra iki yavru kedi kaldı.
İki küçük kedi yavrusu güneş altında oynuyor,
İçlerinden biri kaçtı ve sonra bir yavru kedi kaldı.
Bir küçük kedi yavrusu güneşli bir günde,
Bir küçük kedi yavrusu kaçışıyor.
Betty Ruth Baker
Araçlar: Kedi başlıkları yapın.
Kar Taneleri
Beş küçük kar tanesi yere düşüyor,
(Ellerinizi başınızın yukarısından yere doğru hareket ettirin)
Birincisi “ ben yere dokunuyorum” dedi
(baş parmağı gösterilir)
İkincisi “ben ses çıkarmadım” dedi.
(işaret parmağı gösterilir)
Üçüncüsü “ben kabarık ve beyazım” dedi.
(orta parmak gösterilir)
Dördüncüsü “ben sevimli görünürüm” dedi.
(yüzük parmağı gösterilir)
Beşincisi “güneş parlıyor” dedi.
(serçe parmağı gösterilir)
Sonra yerde görünen beş kar tanesi eridi.
(eller arkaya saklanır)
Betty Ruth Baker
Araçlar: beyaz atkı ya da beyaz kâğıt flama canlandırma için kullanın.
Palyaçolar
Beş eğlenceli palyaço bir sıra halindeler.
(elinizi gösterin)
Birinci palyaço insanları selamladı.
(başparmağı eğin)
İkinci palyaço bir yarışta koşuyor.
(işaret parmağını hareket ettirin)
Üçüncü palyaço komik bir yüze sahip.
(orta parmağı hareket ettirin)
Dördüncü palyaço bir halkada atlıyor.
(yüzük parmağı hareket ettirin)
Beşinci palyaço şarkı söylemeye başladı.
(serçe parmağı hareket ettirin)
Beş eğlenceli palyaço bir sıra halindeler
(elinizi gösterin)
Onlar güle güle demek için sallanıyorlar ve şimdi gitme zamanı.
(elinizi sallayın)
Betty Ruth Baker
Araçlar: kese kâğıdından ya da kâğıt tabaklardan bir palyaço yüzü yapın.
Yavru Ayılar
Beş küçük yavru ayı oynamak için hazırlar.
(elinizi gösterin)
Birincisi “mutlu bir güne sahibiz” dedi.
(başparmağınızı hareket ettirin)
İkincisi “biraz eğlenmek için hazırım” dedi.
(işaret parmağı hareket ettirin)
Üçüncüsü “güneşi görebilirim” dedi.
(orta parmağı hareket ettirin )
Dördüncüsü “ben Mary’le oynayacağım” dedi.
(yüzük parmağı hareket ettirin)
Beşincisi “ben Jerry’le oynayacağım” dedi.
(serçe parmağı hareket ettirin)
Beş küçük yavru ayı kaçışıyor.
(parmaklarınızı oynatarak ellerinizi arkaya saklayın)
Betty Ruth Baker
Araçlar: Beş oyuncak yavru ayı sağlayın ya da yavru ayı kuklaları yapın.
Arabalar
Mavi boyalı küçük bir araba
(başparmağı gösterilir)
düt, düt- diğeri geldi ve sonra iki araba oldu.
(başparmak ve işaret parmağı gösterilir)
iki küçük araba görünüyor.
düt, düt- diğeri geldi ve sonra üç araba oldu.
(başparmak, işaret parmağı ve orta parmak gösterilir)
Üç küçük araba; biz hala buradayız.
düt, düt- diğeri geldi ve sonra dört araba oldu.
(başparmak, işaret parmağı, orta parmağı ve yüzük parmağı gösterilir)
Dört küçük araba dışarıda gidiyor.
düt, düt- diğeri geldi ve sonra beş araba oldu.
(başparmak, işaret parmağı, orta parmağı, yüzük parmağı ve serçe parmağı gösterilir)
Düt, düt. Beş küçük araba gidiyor.
Araçlar: Çeşitli boyutlarda kutular kullanarak araba yapın.
Kuklalar yaratıcı drama ya da dramatik oyunun önemli bir parçasıdır. Çocuklar kuklalarla oynarken, kendilerini anlatırlar. Kuklalar hayal gücüyle canlandığında hayat bulan cansız varlıklardır. Puppet (kukla) sözcüğü Latince de “pupa” kız ya da oyuncak bebek anlamındadır.
Kuklalar çeşitli malzemelerden yapılabilir. Kese kağıdı, zarflar, kağıt toplar, eldivenler, çoraplar, kağıt tabaklar ve çeşitli kağıt ürünler gibi yumuşak ve esnek hammaddelerle kuklalar yapılabilir. Satın alınabilen çeşitli kuklalarda vardır.
Gösterilen kuklalar yaratıcı dramayı cesaretlendirir. Bir çamaşır ipi, kukla ağacı, önlük ve kukla sahnesi dramatik oyunları cesaretlendirir ya da yaratıcı dramaları motive edebilir.
Müzik çocuk dünyasının bir parçasıdır. Çocuklara dans ve şarkı söylemeyle fikirlerini ve duygularını aktarma olanaklar sağlanmalıdır. Çocuklar için çeşitli şarkılar, kasetler ve teyp sağlayın. Müziğe eşlik etmesi için araç gereç sağlayın.
Yaratıcı drama cesaretlendirmek için şarkıların canlandırılmasını sağlayacak araçlar yapın ve şarkıları seçin. Çocukların bağımsız bir şekilde kullanmaları için araç gereçleri kutular ya da çantaların içine koyun. Örneğin; Vadi İçindeki Çiftçi (çiftçi- şapka, eşi için- önlük, çocuklar için oyuncak, dadı için fincan, köpek için başlık, kedi için ve fare için başlıklar). Benzer melodiler kullanarak sözler yazın. Şarkıları dramatize ederek söyleyin. Yaratıcı drama etkinliklerini zenginleştirmek için araç gereçler sağlayabilirsiniz.
Örnekler:
Parkın İçinde
Parkın içinde koşup ve oynayacağız,
Koş ve oyna, koş ve oyna.
Parkın içinde koşup ve oynayacağız,
Bugün koş ve oyna.
Parkın içinde hoplayıp ve zıplayacağız,
Hopla ve zıpla, hopla ve zıpla.
Parkın içinde hoplayıp ve zıplayacağız,
Bugün hopla ve zıpla.
Parkın içinde ip atlayacağız,
İp atla, ip atla.
Parkın içinde ip atlayacağız,
Bugün ip atla.
Parkın içinde toplarla oynayacağız,
Toplarla oyna, toplarla oyna.
Parkın içinde toplarla oynayacağız,
Bugün toplarla oyna.
Parkın içinde etrafta zıplayacağız,
Etrafta zıpla, etrafta zıpla.
Parkın içinde etrafta zıplayacağız,
Bugün etrafta zıpla.
Parkın içinde birçok eğlenceye katılacağız,
Bir çok eğlenceye katıl, eğlenceye katıl.
Parkın içinde birçok eğlenceye katılacağız,
Bugün eğlenceye katıl.
Betty Ruth Baker
Hayvanat Bahçesine Gezi
Bugün hayvanat bahçesine gidilecek,
Bugün hayvanat bahçesi, bugün hayvanat bahçesi.
Bugün hayvanat bahçesine gidilecek,
Bugün hayvanat bahçesine gidilecek.
Hayvanat bahçesinde hayvanlar yaşar,
Hayvanat bahçesinin içinde hayvanat bahçesinin içinde.
Hayvanat bahçesinde hayvanlar yaşar,
Bugün hayvanat bahçesinin içinde.
Kafesin içinde aslanı gör,
Hayvanat bahçesinin içinde, hayvanat bahçesinin içinde.
Kafesin içinde aslanı gör,
Bugün kafesin içinde.
Ağacın üzerinde maymunu gör,
Ağacın üzerinde, ağacın üzerinde.
Ağacın üzerinde maymunu gör,
Bugün hayvanat bahçesinde.
Yürüyüş yapan fili gör,
Yürüyor, yürüyor.
Yürüyüş yapan fili gör.
Bugün hayvanat bahçesinde.
Alkışlayan foku gör,
Şimdi alkışlıyor, şimdi alkışlıyor.
Şimdi alkışlayan foku gör,
Bugün hayvanat bahçesinde.
Muhteşem çizgili zebrayı gör,
Muhteşem çizgili, muhteşem çizgili.
Muhteşem çizgili zebrayı gör,
Bugün hayvanat bahçesinde.
İşte büyük ve kahverengi ayıyı gör,
Büyük ve kahverengi, büyük ve kahverengi.
İşte büyük ve kahverengi ayıyı gör,
Yürüyüş yapan fili gör,
Yürüyor, yürüyor.
Yürüyüş yapan fili gör.
Bugün hayvanat bahçesinde.
Alkışlayan foku gör,
Şimdi alkışlıyor, şimdi alkışlıyor.
Şimdi alkışlayan foku gör,
Bugün hayvanat bahçesinde.
Muhteşem çizgili zebrayı gör,
Muhteşem çizgili, muhteşem çizgili.
Muhteşem çizgili zebrayı gör,
Bugün hayvanat bahçesinde.
İşte büyük ve kahverengi ayıyı gör,
Büyük ve kahverengi, büyük ve kahverengi.
İşte büyük ve kahverengi ayıyı gör,
Bugün hayvanat bahçesinde
Hayvanat bahçesinde hayvanları gördük,
Hayvanat bahçesinde hayvanat bahçesinde
Hayvanat bahçesinde hayvanları gördük,
Bugün hayvanat bahçesinde.
Betty Ruth Baker
Araçlar: hayvan maskeleri ya da kuklalar yapın.
Beş Şişman Ördek
Beş şişman ördek, beş şişman,
Onlar nasıl yüzüyor gör, onlar nasıl yüzüyor gör.
Onlar kıyıya doğru yüzer ve civarda yürür
Beş şişman ördek
Betty Ruth Baker
Araçlar: Ördek şapkası, maskesi ya da kuklalar.
Sonuç
Drama küçük çocukların yaratıcılığını zenginleştirebilir. Küçük çocukların deneyimlerini kapsayan yaratıcı drama ve dramatik oyun etkinlikleri içinde uygulama fırsatı sağlayın. Yaratıcı drama ve dramatik oyunlar çocukların bilişsel, motor, sosyal ve duygusal davranışlarını ve onların estetik duygusunu geliştirir.
KAYNAKLAR
Ruth, Baker, Betty (1992). Fingerplays: An Idea from the Past with Learning Opportunities for the Present and Future. Paper presented at the Annual Meeting of the Association of Childhood Education İnternational.
Ruth, Baker, Betty (1996). Drama and Young Children. www.eric.ed.gov
Alıntı Yaparak Cevapla
